De smaak van..ui

De smaak? Bij ui denk ik toch in eerste instantie aan iets anders: de geur! En in tweede instantie aan de traanogen die het veroorzaakt als je ze snijdt. Maar waar ik vooral aan denk is hoe ontzettend gezond ze zijn. Dus met de herfst voor de deur (heb jij ook zo genoten van de zomer?) ga ik naast lekkere ook een paar heel gezonde recepten met je delen hier. Zo kun je, als je nu aan de slag gaat, een EHBO-voorraad maken voor in de winter.

Eerst wat feiten, ik blijf een juf… Pak jij ook steeds dezelfde soort ui, of wissel je af en weet je precies wanneer welke lekker is? De gele ui (ook wel witte genoemd, maar dat is echt weer een andere soort) is de meest verkochte groente in Nederland. Hij is rauw erg scherp, maar als je hem verwarmt wordt dat milder. Het is vaak de basis voor stoofschotels en in sauzen en soepen. De rode ui, die eigenlijk paars is, wordt vaker rauw gebruikt, in salades of op zuur gezet, ook vanwege de mooie kleur. De sjalot is anders. Hij groeit net als een knoflook in bolletjes bij elkaar, en is dan ook verwant aan de lookfamilie. Het is er een voor fijnproevers, ook iets minder scherp. Tot slot de bosui/lenteui, ook anders omdat we daarvan niet alleen de bol maar vooral ook het groen opeten. Het lekkerst is dat als je het niet te lang mee verwarmt, dan blijft het mooi knalgroen en knapperig.

De werkzame stoffen zijn polyfenolen, die ontstekingsremmend werken. Uien bevatten veel vitamineC, B6, B11 en mineralen.

 Zo. Genoeg. Nu aan de slag!

Voor mij is ui de basis van bijna elke warme maaltijd, vaak samen met knoflook. Wat ik ook soms doe, als mijn augurken op zijn, is reepjes rode ui snijden en die in het vocht van de augurken inleggen. Soms met wat radijs of wortel. Dat laat ik dan een tijdje in de koelkast staan en heb dan mijn eigen zoetzuur.

Of als ik een tosti bak, doe ik er wat ui tussen. Of haal de grootste uienringen los, bak ze aan in de pan en breek er een eitje in.

Van de week heb ik een –glutenvrije- uienkruier gemaakt, altijd lekker. Op een basisdeeg dat ik in een ovaal had gevormd legde ik heeel laaaangzaam gebakken rode ui met peper en zout, en daaroverheen geraspte kaas van korstjes die ik nog had. En dan met roomboter opeten als hij nog warm is! Brengt mij meteen weer terug naar mijn eerste baantje bij de bakker.

 Gekaramellisseerde ui is heel lekker over stoofpotten en soepen, of in een tosti. Deze is door de munt heel verrassend:

 Perzische stoofpot

• Laat 1 ui 10 min langzaam garen in 3 el olie/ghee.

• Voeg dan 2 teentjes geperste knoflook, 1el gedroogde munt, zout en 1/4tl kurkuma toe en bak 2 min en zet apart.

• Laat in een stoofpan 1 ui 10 min in olie sudderen met zout.

• Na 8min voeg je 2 knoflooktenen toe, 1tl kurkuma en 1tl komijn.

• Blus met 6dl bouillon, 0,5cup boekweitkorrels, 0,25cup linzen, 0,25cup rijst en peper, 30min laten sudderen. (Ik voeg hier meestal nog extra groenten toe, zoals bijv. courgette, wortel, bloemkool.)

• Dan voeg je 1 blik kidneybonen met vocht en al toe, 0,5cup verse kruiden (koriander, dille, peterselie, munt), 2cups spinazie en ¼ citroensap.

• Garneer de stoofpot met de gebakken uien en yoghurt.

Gooi trouwens je schillen niet weg hè? Je kunt ze wassen, heel lang laten drogen en dan vermalen tot uienpoeder. Of je gebruikt ze als verfkleurstof.

 Nu het EHBO gedeelte. Dat je een gehalveerde ui naast je bed kunt leggen als je verkouden/grieperig bent, weet bijna iedereen. Maar wist je ook dat je het doorzichtige velletje dat tussen de lagen zit op een wondje kunt leggen als je geen pleisters in de buurt hebt? Dat vormt zowel een beschermlaagje als antiseptische stofjes op de wond.

Wat even tijd nodig heeft om te trekken, en je dus vooruit moet plannen, zijn fire cider en uienhoning. Laatstgenoemde is als hoestsiroop in te nemen, fire cider zet je in als je weerstand minder is en je een griep of verkoudheid op voelt komen, of dagelijks preventief.

 Uienhoning

• Is slechts een gesneden rode ui (zitten meer goede stoffen in) overgieten met goede honing tot het onder staat. Wegzetten (in de koelkast) en na een tijdje is de honing vermengd met het uiensap en kun je het ofwel zeven, of meteen een theelepel ervan nemen, met evt een stukje ui erin. Extra krachtig!

Fire cider

• Vul een grote glazen pot met gesneden: ui, knoflook, gember, kurkuma, citroen, peper (dit is de basis, je kunt ook andere dingen toevoegen als sinaasappel, mierikswortel, rozemarijn, vlierbessen, hibiscus, rozenbottels, etc.) en vul met appelciderazijn.

• Laat 2 a 3 maanden trekken, roer heel regelmatig,zeef het en vul aan met honing naar smaak.

• Gebruik het preventief door elke dag een shotje/eetlepel te nemen of indien nodig vaker op een dag.

 Voor uitwendig gebruik, bijvoorbeeld bij pijnlijke gewrichten, kun je uienolie maken en dit op zere knieën en polsen smeren. Deze maak je door gelijke delen mosterdolie en uiensap te mengen.

 Bij oorpijn kun je een gehalveerde, gestoomde (niet gekookte) ui nadat hij iets is afgekoeld op het oor leggen en afdekken.

Uiensap is te gebruiken op wratten. Verdund met water is het goed als haarlotion.

 Ik raad je aan om eens (online) te zoeken naar alle andere mogelijkheden van dit veelzijdige knolletje. Ik raadpleeg nog altijd graag Klazien uit Zalk, en ook Barbara O’Neill, die heel veel filmpjes heeft met uitleg en recepten.

 Laten we ons voedsel weer als voedend en medicijn gaan zien, en niet alleen als lekker. Maak je eigen voorraad van alles wat nu geoogst kan worden en sla het op.

Groet,

S.tel

P.s.: wil je geen tranende ogen tijdens het snijden, kan het helpen om een (zonne)bril op te zetten, of je mes nat te maken.